Ek Ambalaj

KAĞIT - OLUKLU MUKAVVA AMBALAJ NEDİR?

Oluklu mukavva, 140 yılı aşkın bir süredir dünyada üretilen ve kullanılan bir ambalaj türüdür. Hammaddesi olan kağıdın yeniden üretilebilen, yeniden kullanılabilen ve geri dönüştürülebilen bir madde olması nedeniyle çevre ile uyumu en yüksek olan ambalaj türüdür. Malzemenin tüm ömrünü, yani hammaddesinin tabiattan elde edilmesi ile, kullanımdan sonra hurdasının son işlemini içeren süreçte; oluklu mukavvanın çevre uyumu en yüksek ambalaj malzemesi olduğu kanıtlanmıştır. Ambalaj, sanayi ürünlerinin öncelikle korunması amacı ile doğmuş ve ilerleyen zamanlarda da pazarlama gereksinimi ile gelişmiştir. Ambalajın ilk doğuşu ahşap ile olmuştur. Zaman içerisinde ahşabın yüksek maliyetleri, işgal ettiği büyük hacim ve ormanların korunması düşünceleri ile ahşabın alternatifi olarak kağıt gündeme gelmiştir. Kağıdın tek başına koruma amaçlı bir ambalaj olamayacağı gerçeği ile oluklu levha ve daha sonra da oluklu mukavva levha üretimi geliştirilmiştir. Oluklu levha ilk başta şarap üreticileri tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Şarap üreticilerinin, şişeli ürünlerin ahşap sandıklar ile sevkiyatında karşılaştıkları şişe kırılmalarını önlemek için önceleri saman takviyesi yapılırdı. Zaman içinde oluklu levha ürünü geliştirilmiş ve şişelere oluklu levha sarılarak, sandıklama yapılmıştır. Oluklu levhadan alınan olumlu netice sonrasında, oluklu mukavva levha geliştirilmiştir. Kağıt ambalaj, dünyada olduğu gibi ülkemizde de hızla gelişmekte ve kullanımı artmaktadır. Oluklu mukavva levha ile ambalaj üreten sektörü üç kategoride değerlendirmek lazım.

Entegre tesisler: Bobin kağıdı, oluklu mukavva levhayı ve konfeksiyon ürünü (koli-kutu ambalaj) kendi üreten firmalar.

Oluklu levha üreten tesisler: Bobin kağıdı satın alarak, oluklu mukavva levhayı ve konfeksiyon ürünü (koli-kutu ambalaj) kendi üreten firmalar.

Konfeksiyon ambalaj tesisleri: Belli ebatlarda oluklu mukavva levhayı satın alarak, konfeksiyon ürünü (koli-kutu ambalaj) üreten firmalar.

Bu üç kategorideki üreticiler arasında olan rekabet, en çok da konfeksiyoncuları olumsuz yönde etkilemektedir. Konfeksiyoncuların, oluklu mukavva levhadaki bağımlılığı neticesinde; diğer iki üreticiden arta kalan kısım, konfeksiyoncuların müşteri portföyünü oluşturmaktadır. Bu grup müşterilerin ambalaj kullanım miktarı, diğerlerinin yanında çok düşük miktarlardadır. Sonuçta, konfeksiyoncular arasında daha kıyasıya bir rekabet olmaktadır. Bu rekabet ortamındada, kaliteli hammadde (oluklu mukavva levha) kullanan ile düşük kaliteli hammadde kullanan konfeksiyoncu arasındaki farkı ön plana çıkarmakta ve müşteriye bunu anlatmakta kimi zorluklar yaşayabiliyoruz.

EK Ambalaj gibi konfeksiyon ambalaj üreticileri, orta ve düşük hacimde (aylık 100-2000 adet) ambalaj kullanan müşteriler için en ideal tedarikçilerdir. Konfeksiyon ambalaj üreticileri, müşteri odaklı çalıştıkları için müşterinin memnuniyetini her zaman önde tutarlar. Siparişin küçük miktarlarda olması veya kısa teslimat sürelerinin talebi gibi isteklere daha kolay olumlu cevap verebilmekteler.

OLUKLU MUKAVVA ÜRETİMİNDE KULLANILAN TERİMLER?

SAFİHA : Oluklu makinesinde istenilen boyutlarda kesilmiş oluklu mukavva levhalara, sektörde çok eski bir terim olan safiha adı verilir.

DALGA: Oluklara dik olan kesitte görülen ondüle, şekli nedeniyle dalga adıyla tanımlanır.

DALGA YÜKSEKLİĞİ : Ondüle edilmiş fluting kağıdın oluşturduğu üst ve alt kemerler arasında kalan yüksekliktir.

DALGA BOYU : Tek yüzlü veya oluklu mukavvada ondüle yapışma noktalarının arasındaki mesafedir.

OLUK YÖNÜ : FEFCO’ya göre içi taranmış bir üçgen ile ifade edilir. Oluklu makinesinde çalışma yönüne dik, kutu üretim makinelerinde ise çalışma yönüne paraleldir.

RİL : Oluklu mukavva levhanın katlanabilmesi için, oluklu makinesinde, slotter’lerde veya kalıp bıçakları ile yapılan izlerdir. Matbaacılıkta pliyaj olarak

adlandırılan bu sözcük, oluklu mukavva üreticilerince iz veya ril olarak ifade edilir.

OLUKLU RİLİ : Oluklu mukavva levhaya, kutu kapaklarının katlanabilmesi için, oluklu makinesinde atılan rillerdir. Daima oluklara dik gelirler.

SLOTTER RİLİ : Olukludan rillenerek çıkan levhalara, kutu yan yüzeylerini oluşturmak için slotterde atılan rillerdir. Oluklara paralel gelirler.

PERFORASYON : Oluklu mukavva levhanın istenilen yerden her iki yöne (iç-dış) kolaylıkla katlanabilmesi için, aynı hat üzerinde sadece belirli noktalarda kesilmesidir. Kalıplı üretimde kullanılır.

FERMUAR BIÇAK : Oluklu mukavva kutularda açma işlemini kolaylaştırmak için kullanılan karşılıklı bıçaklardır. Kalıplı üretimde kullanılırlar.

TEAR TAPE : Oluklu mukavva kutularda açma işlemini kolaylaştırmak için, oluklu makinesinde, levhanın istenilen noktasında/noktalarında oluklara dik olarak yapıştırılan, 4-6 mm eninde polipropilen yırtma bandıdır.

TUTAMAK : Oluklu mukavva kutuların taşınmasını kolaylaştırmak için genellikle kutu dar yüzlerinde yer alan, el girebilecek büyüklükte ( 30 × 90 mm ), özel kalıplarla tam veya yarım kesilmiş deliklerdir.

HAVALANDIRMA DELİĞİ : Oluklu mukavva kutuların içindeki ürünlerin havalanmasını sağlamak için, özel kalıplarla kesilmiş, genellikle daire şeklindeki deliklerdir.

BİNDİRME : Kutularda kapak boylarının, en kenarı ortasında birleşmeyerek, istenilen ölçüde birbiri üzerine taşmasıdır.

SKIP FEED : Oluklu mukavva levha boyu, slotter silindir çevresinden daha uzun olması halinde makinadan, silindirin iki turuna karşılık bir levha geçirilerek ıskalama yapılmasıdır.

SLOT - YARIK : Kutu kapaklarını oluşturmak için, slotter rillerinin devamında açılan yarıklardır.

OFSET YARIK : Özellikle otomatik dolumda, kutu kapaklarının kolay kapanması için, rili merkez almayıp, genellikle iç kapaklara kaydırılan yarıklardır.

SLOT ISKARTASI : Yarıkların içinden çıkan kırpıntıya denir.

KENAR ISKARTASI : Ölçü doğruluğu sağlamak amacı ile slotterden geçen levhanın kenarından kesilen parçadır.

KULAK ISKARTASI : Ekleme kulağının alt ve üst kısmından kesilen parçalardır.

EKLEME KULAĞI : Oluklu mukavva levhayı, prizma haline getirmek için, dar ve geniş yüzü birleştiren, 25-40 mm eninde ve kutu yüksekliği boyundaki dar şerittir.

UZATILMIŞ EKLEME KULAĞI : Yapıştırma kutularda, kulak açılmasını önlemek amacı ile ekleme kulağının oluklu rili üstüne taşacak ( 40 mm ) şekilde uzatılması.

GENİŞ YÜZ : Kutuda, boy ve yüksekliğin oluşturduğu yüz.

DAR YÜZ : Kutuda, en ve yüksekliğin oluşturduğu yüz.

BOY KAPAĞI : Kutuda boy ölçüsünün uzantısı olan kapak.

EN KAPAĞI : Kutuda en ölçüşünün uzantısı olan kapak.

COATING : Oluklu mukavva yüzeyinin; su, nem, yağ geçirgenliğine karşı direncini artırmak için çeşitli maddelerle kaplama işlemidir. Geçmişte mum (wax) cinsi malzeme kullanılırken, bugün kağıdın tekrar kullanımını olumsuz etkilemeyen su bazlı ürünler kullanılmaktadır. Uygulama yeri oluklu makinesidir.

EMPRENYE : Oluklu mukavvaya dayanıklılık, neme direnç, yüksek istif mukavemeti kazandırmak amacı ile fluting kâğıdına, parafin vb. malzeme emdirilme işlemidir. Oluklu makinesinde uygulanır.

UPS - OPS - TWIN FLUTE - DUAL ARCH : Oluklu mukavvaya dayanıklılık, yüksek istif mukavemeti kazandırmak amacı ile, tek fluting kağıdı yerine, düşük gramajlı iki kağıdın özel yapıştırıcı ile birleştirildikten sonra ondüle edilerek kullanılmasıdır.

PREPRINTING : Oluklu mukavva kutularda istenen baskının, kullanılan liner kağıdına bobin olarak basılmasıdır. Olukludan çıkan levhalar baskılı olarak çıkarlar.

LAMİNASYON : Ofset baskılı karton tabakaların, laminasyon makinelerinde tek yüzlü veya oluklu mukavva levha üzerine yapıştırılmasıdır.

OLUKLU MUKAVVA KUTULARININ TEST ŞEKİLLERİ?

Oluklu mukavva kutulara uygulanan testlerin ortak amacı, dolu ambalajların, dağıtım zinciri ve depolama sürecinde karşılaşabilecekleri tehlikeleri dikkate alarak, performanslarını ölçmektedir. Bu testler genellikle Standart Kutu (FEFCO 0201-RSC-American Box) olarak adlandırılan, kurulup kapatılmış ambalajlara uygulanır.

KUTU ÇÖKME TESTİ (BCT-BOX COMPRESSION TEST):

Her zaman gruplar halinde kullanılan kutuların, dağıtım zincirinde istifte karşılaşacağı basınca dayanımını ölçme amacıyla, özel bir test cihazıyla yapılır. Biri sabit diğeri hareketli iki tabla arasına yerleştirilen kutu üzerine, üst tabla belirli bir hızla, kutuda ilk deformasyon görülene kadar indirilir. Birimi N olan sonuç, göstergeden okunur. Kutu kalitesi belirlenirken, iklim koşulları, istif süresi ve şekli bilinmese de kutu çökme değeri Mc Kee formulü ile teorik olarak da hesaplanır.
Bu test ile üst üste istiflenen kutulardan en alttaki kutunun taşıyabileceği yük değeri belirlenmiş olur.

DÜŞÜRME TESTİ (DROP TEST):

Kutuların, taşıma aracına yükleme boşaltma ve depoya yerleştirme sırasında düşmesi halinde, ambalajda ve taşıdığı üründe oluşacak hasarı ölçme amacı ile yapılır. Ağırlığı 100 kg altında olan ve doldurulup kapatılmış kutu, belirli bir yükseklikten sert bir zemine, herhangi bir yüzü, kenarı veya köşesi üzerine düşürülerek hasar belirlenir.

EĞİK DÜZLEM ÇARPMA TESTİ (INCLINED PLANE IMPACT TEST):

Kutuların; hava, kara, deniz, demiryolu taşımacılığı sırasında, ani durma veya başka bir araçla çarpışması halinde dayanımını belirleme amacı ile yapılır. Doldurulmuş ve kapatılmış kutu, eğik bir düzlem üzerinde, belirli bir hızla hareket ettirilerek 90˚’lik bir açıda, herhangi bir yüzü, kenarı, köşesi üzerine, sert bir yüzeye çarptırılarak, oluşan hasar belirlenir.

TİTREŞİM TESTİ (VIBRATION TEST):

Kutuların; hava, kara, deniz, demiryolu taşımacılığı sırasında etkisinde kalacağı titreşimin, ambalaja veya ürüne vereceği zararı belirlemek amacı ile yapılır. Doldurulmuş ve kapatılmış kutu, titreşimli bir tabla üzerinde, belirli bir süre tutularak hasar belirlenir.